همه اهل زبان، هر زباني كه باشد، دو گونه زبان مي‌آموزند: ابتدا زبان مادري مي‌آموزند كه ناآگاهانه و خانگي است. دستور زبان هم، نه انتزاعي، بلكه كاربردي آموخته مي‌شود. گونه/ شيوه دوم زبان‌آموزي، آگاهانه و اجتماعي است و عده كمي از اهل زبان به اين مرحله نايل مي‌شوند. فصاحت را تنها از فصحا مي‌توان آموخت و هيچ راه ديگري ندارد.
مجموعه حاضر شامل تقريباً تمام مقالاتي است كه بهاءالدين خرمشاهي در باب زبان فارسي و نثرپژوهي و واژه‌پژوهي تا پايان سال 1387 نوشته‌است و عمدتاً در طي اين مقالات به سه مقوله پرداخته شده‌است.
نخست واژه‌پژوهي كه شامل مقالات «زبان خموش...»، «اندكي هم درست بنويسيم»، «واژگان‌پژوهي 1» (نگاهي به نخستين مصوّبات فرهنگستان زبان و ادب فارسي)، «واژگان‌پژوهي 2» (نظري به اصول و ضوابط واژه‌گزيني فرهنگستان)، «واژگان و تعبيرات نوساخته» كه در حدود 500 معادل يا واژه و تركيب برساخته خرمشاهي را معرفي مي‌كند، «تحول معناشناختي واژگان» كه به واژه‌هاي عربي در فارسي از عصر سعدي و حافظ تا امروز مي‌پردازد و در حدود 200 واژه را كه تحول معنايي (سمانتيك) يافته مطرح مي‌سازد، «صد واژه از فارسي قزويني»، «يكصد ضرب‌المثل همسان در انگليسي و فارسي» و «دشواري‌هاي فهرست‌نويسي كامپيوتري مثنوي» است.
دوم نثرپژوهي، مسائل نثرنويسي فارسي (مقالات «روان‌شناسي نثر»، «اشاره‌اي درباره نثرنويسي امروز» و «گويندگي و آموزش فصاحت» است.
سوم نقد و بررسي چهار فرهنگ، لغت‌نامه و يك دانشنامه ادبي شامل «فرهنگ فارسي عاميانه»، «فرهنگ دشواري‌ها» (غلط ننويسيم)، هر دو اثر تدوين استاد ابوالحسن نجفي، «فرهنگ كنايات»، اثر منصور ثروت، «فرهنگ فرهيختگان» (فرهنگ جامع كاربردي فرزان)، تأليف شادروان پرويز اتابكي و «دانشنامه ادب فارسي» به سرپرستي حسن انوشه است.
چند مقاله نيز درباره مسائل لفظي و زباني شعر است: «شعر چندان كه بيشتر خواني»، «نقش قافيه در آفرينش معنا» و «آيا هر شاعري زباني دارد؟»
كتاب «از واژه تا فرهنگـ، عنوان مجموعه مقالاتي است به قلم بهاءالدين خرمشاهي، عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي، كه در 416 صفحه و با شمارگان هزار و 650 نسخه، به بهاي 6 هزار و 800 تومان ازسوي انتشارات ناهيد منتشر شده ‌است.

 

 

 

 

 

خبرگزاری فارس