کتاب :: نگاهی به كتاب تاريخ و فرهنگ آذربايجان اثر پژوهشگر معاصر فیروز منصوری
نگاهی به كتاب تاريخ و فرهنگ آذربايجان اثر پژوهشگر معاصر فیروز منصوری
6 آبان 1389
سرزمين‌هايي كه شرايط اقليمي خوب و نعمات فراوان داشته‌اند همواره در طول تاريخ مورد طمع و دستبرد بيگانگان قرار مي‌گرفتند.
سرزمين آذربايجان از هزاران سال پيش، اين موقعيت را داشته است. از اوايل هزاره يكم پيش از ميلاد پادشاهان آشور در نخستين سال سلطنت خود و در خلال ديگر سال‌هاي فرمانروايي، پيوسته از جانب جنوب به خاك آذربايجان لشگر كشيده و از مردم ماد و مانتا، اسب و مصنوعات فلزي و دام‌هاي شاخدار غنيمت مي‌گرفتند. در سده‌هاي هشتم و هفتم پيش از ميلاد، دولت اورارتو از جانب غرب به اطراف درياچه اروميه لشگر مي‌كشيد و براي تصرف سرزمين‌ها با دست‌نشاندگان آشور پيكار مي‌كرد. در سده‌هاي بعدي كيمريان و اسكيت‌ها از شمال به آن مرز و بوم مي‌تاختند. در زمان ساسانيان، دولت بيزانس شرقي از شمال و مغرب، آذربايجان را مورد تاخت و تاز قرار داد.
فيروز منصوري كه خود زاده اين سرزمين است از ديرباز دغدغه شناسايي تاريخ آذربايجان را داشته و براي اين كار به پژوهش و كنكاش پرداخته است. حاصل 10 سال كار پژوهشي وي در اسناد مختلف دو جلد كتاب شده كه با عنوان «مطالعاتي درباره تاريخ، زبان و فرهنگ آذربايجان» توسط نشر هزار كرمان منتشر شده است.
با توجه به ابهامات تاريخ گذشته و برخي اختلاف نظرها ميان مورخان بديهي است نياز به تحقيق و پژوهش در اين زمينه همواره وجود دارد. بايد نظريات گوناگون و دلايل آنان را شنيده و آنها را محك زد تا سره از ناسره مشخص شود.
به اعتقاد نويسنده، تاريخ آذربايجان نياز به كاري سترگ دارد و با چند جلد كتاب به وصف نيايد. از اين رو مباحثي در اين كتاب با عنوان «مطالعات» عرضه مي‌شود. آنچه از نوشتارها و پژوهش‌هاي تاريخ‌نويسان در دوران‌هاي مختلف حاصل مي‌شود آن است كه سرزمين آذربايجان از مهم‌ترين كانون‌هاي فرهنگ و تمدن آريايي، از زمان تاسيس كشور ايران همواره بخشي از كشور ايران بوده است. در سده نوزدهم ميلادي و در ميان پريشاني‌هاي برآمده از شكست‌هاي دوره قاجار اين سرزمين از سوي استعمارگران اروپايي براي رخنه در سامان فرهنگي و تاريخي ايران هدف قرار گرفت. بي‌كفايتي دولت‌هاي ايراني در سده نوزدهم و آغاز سده بيستم ميلادي به اين استعمارگران، كه در لباس ميسيونر مذهبي در آذربايجان سرگرم پيشبرد هدف شوم خود يعني تجزيه فرهنگي آذربايجان در گام اول و زمينه‌چيني براي تجزيه سياسي آن بودند، ميدان داد. نويسنده كتاب در اين كتاب به بررسي دقيق رويدادهاي تاريخي در ايران دوره قاجار مي‌پردازد.
نويسنده با بررسي تاريخ‌نامه‌هاي فارسي و تركي ايران و عثماني، سفرنامه‌هاي جهانگردان اروپايي و ديوان‌هاي شعر شاعران فارسي و تركي‌زبان ايران و عثماني و تركيه امروز اين پژوهش را به سامان رسانده است.
خواننده با خواندن اين كتاب با نظريات مختلف درباره آذربايجان و نقش مهم آن در عرصه فرهنگي و تاريخي ايران آشنا خواهد شد.
سرزمين‌هايي كه شرايط اقليمي خوب و نعمات فراوان داشته‌اند همواره در طول تاريخ مورد طمع و دستبرد بيگانگان قرار مي‌گرفتند. 
