کتاب :: درباره كتاب « زندگى سگى » از مجموعه « هنك سگ گاوچران » نوشته « جان آر. اريكسون »
درباره كتاب « زندگى سگى » از مجموعه « هنك سگ گاوچران » نوشته « جان آر. اريكسون »
7مهر 1389
كشور ما از ديرباز تاكنون مهد قصه‌ها، داستان‌ها و افسانه‌هاي كهن و پررمز و رازي بوده كه بچه‌هاي ايراني هميشه از شنيدنشان به وجد آمده‌اند. اين داستان‌ها به همت مولفان و نويسندگان دلسوز و علاقه‌مند ايراني در كتاب‌هايي چاپ و به‌دست كودكان و نوجوانان رسيد تا خود با لذت كتاب‌خواني و قصه‌سرايي و تصور و تخيل آشنا شوند. همزمان داستان‌هايي نيز از ديار فرنگ،رقيب سرسخت و بي‌چون و چراي قصه‌هاي ايراني بودند،و از آنجا كه در ابتداي امر معمولا قصه‌هاي خوب و ارزنده و فاخري چون«هاكلبري‌فين»،«پينوكيو»،
«تام‌ساير»،«آرزوهاي بزرگ»،«سرود كريسمس» و... ترجمه و راهي بازار نشر مي‌شدند،خوانندگان نوجوان كم‌كم به سوي آنها جذب شدند و ناگهان داستان‌هاي ايراني،رقابت را در اين عرصه به نوشته‌هاي خارجيان باختند. ناشران داخلي،غالبا در مسيري ويرانگرانه و بي‌هدف،نويسندگان گمنام و تازه‌كاري را كشف و نوشته‌هايشان را معرفي مي‌كردند كه بچه‌ها كمترين ارتباطي با نوشته‌هايشان نمي‌گرفتند و به ندرت پيش مي‌آمد يكي از ميان صدها نويسنده نوظهور،كتاب‌هايش مانند آثار«رولد دال»،«شل سيلور استاين»،«هانس كريستين‌آندرسن»يا«جي. كي. رولينگ» با مجموعه «هري پاتر»اش گل كند. بنابراين پس از اين‌همه ناكامي،ضرورتي نداشت دوباره در جست‌وجوي نويسندگان جديد باشيم يا دست‌كم اگر در پي اين امر بوديم، بايد افرادي را در حوزه ادبيات كودك و نوجوان كشف مي‌كرديم كه آثارشان به فرهنگ ايراني ما نزديك يا نوشته‌هايشان زبان و فضاهايي جهاني مي‌داشتند تا براي مخاطب ايراني هم مثل بچه‌هاي ساير كشورهاي جهان قابل‌درك و هضم باشند. منظور از اين مقدمه نسبتا طولاني،نقد و اشاره‌اي است به كتابي با عنوان«زندگي سگي» كه به استناد آنچه روي جلد و در يادداشت مترجم آمده، به‌نظر مي‌رسد كتاب مهم و قابل‌توجهي است؛كتابي كه برنده جايزه بهترين سري كتاب كودك در سال 1993 و كتاب منتخب «باشگاه كتاب ماه» بوده است. علاوه بر اين،«زندگي سگي» با عنوان كلي‌تر «هَنك،سگ گاوچران»،در كتابخانه‌هاي مدارس آمريكا جزو كتاب‌هاي پرطرفداري بوده كه سه ميليون نسخه از آن به فروش رفته و برخي مجلات در ستايش اين اثر،از آن با عناويني چون«پديده‌اي براي همه مردم» و «بهترين سرگرمي خانواده‌ها» ياد كرده‌اند. اما اينجا در كشور ما، با وجود شش‌بار تجديد چاپ كتاب،آيا با چنين شور و هيجان و استقبالي همراه بوده؟! مسلما خير و چرا؟يادمان نرود هميشه چاپ‌هاي متوالي و بي‌شمار يك اثر،دليل بر موفقيت و كيفيت خوب يك اثر نيستند. پاسخ چرايي آن را با خوانش اولين سطرهاي كتاب درخواهيد يافت. از شخصيت اصلي قصه گرفته (فكرش را بكنيد،يك سگ گاوچران!) تا محل وقوع داستان(تگزاس)و نوع ادبياتي كه شخصيت‌ها (همگي حيوان) با آن حرف مي‌زنند، با فرهنگ زندگي و آيين و رسوم ما بيگانه است. فيلم‌هاي وسترن حتي نزد بچه‌ها طرفداراني دارند،ولي قصه‌هاي تگزاسي آن هم از زبان يك سگ كه مدام سعي مي‌كند خوشمزه‌بازي دربياورد ولي كمترين استعداد و موفقيتي در اين كار ندارد،اينجا جواب نمي‌دهد،حال آنكه اثر فوق‌العاده‌اي چون «لوك خوش‌شانس» هم با آنكه كتابش موجود است و شخصيت بانمكي مثل «بوشوگ» را در خود دارد،با نسخه كارتوني‌اش نزد بچه‌هاي ايراني محبوب‌تر و مشهورتر است تا نسخه مكتوبش. «زندگي سگي» قبل از هر چيز مشكل ترجمه دارد. ترجمه آثار كودك و نوجوان نيازمند زبان ويژه‌اي مخصوص خود آنهاست كه اينجا رعايت نشده و كلمات هنوز همان رنگ و بوي سرسختي ترجمه و غربزدگي فرهنگي خود را دارند. خواننده كتاب به‌خاطر زباني كه از فرط سادگي و سهل‌الوصول‌بودن،از آن‌سوي بام افتاده و ضربه بدي خورده،داستان را با بي‌حوصلگي و لوس‌بازي‌هاي «هنك»و«دراور» پيگيري مي‌كند. ضمن اينكه بستري كه قصه در آن روايت مي‌شود، آن‌قدر از جهان آشناي خوانندگان دور است كه خواننده با دشواري به درك اندكي از محيط آن دهكده وسترن دست مي‌يابد.
كشور ما از ديرباز تاكنون مهد قصه‌ها، داستان‌ها و افسانه‌هاي كهن و پررمز و رازي بوده كه بچه‌هاي ايراني هميشه از شنيدنشان به وجد آمده‌اند. اين داستان‌ها به همت مولفان و نويسندگان دلسوز و علاقه‌مند ايراني در كتاب‌هايي چاپ و به‌دست كودكان و نوجوانان رسيد تا خود با لذت كتاب‌خواني و قصه‌سرايي و تصور و تخيل آشنا شوند. همزمان داستان‌هايي نيز از ديار فرنگ،رقيب سرسخت و بي‌چون و چراي قصه‌هاي ايراني بودند،و از آنجا كه در ابتداي امر معمولا قصه‌هاي خوب و ارزنده و فاخري چون«هاكلبري‌فين»،«پينوكيو»،
