در قد و قواره نویسندگان بزرگ جهان

در روزگارانی دور، هوشنگ گلشیری، نویسنده جوان اصفهانی كه هنوز عنوان «زنده یاد» را در ابتدای اسمش یدك نمی‌كشید و محمد كلباسی، یك داستان‌نویس جوان دیگر، تصمیم گرفتند كه با همدیگر به چاپ قصه‌هایشان بپردازند. اما گذشت زمان و دست تقدیر، بازی دیگری را رقم زد؛ زنده‌یاد گلشیری به انتشار آثارش پرداخت و به چهره‌ای نامدار و ماندگار در ادبیات داستانی ایران بدل شد، ولی محمد كلباسی فقط دو مجموعه داستان منتشر كرد، آن هم با فاصله‌ای 22 ساله. دلایل اینكه چرا كلباسی نتوانست كارنامه‌اش را حجیم كند، چندان روشن نیست، اما شاید یك دلیل، وسواس و دقت‌ بیش از حد او برای چاپ داستان‌های ممتاز و ناب بوده باشد. به هر روی، این نویسنده در سال 1358 مجموعه داستان بسیار خوب «سرباز كوچك» را به عنوان اولین كتابش منتشر كرد، بعد هم سكوتی طولانی پیشه كرد تا در سال 1380 مجموعه داستان دوم خود را با نام «مثل سایه، مثل آب» به دست چاپ بسپارد. در آن سال‌ها بازار جوایز ادبی چندان گرم نبود و به همین خاطر، اسم این كتاب چندان در جایی برده نشد؛ اگرچه با انتخاب‌های برخی جوایز كه گاهی شگفت‌آور است و بر مبنای روابط دوستانه شكل می‌گیرد، شاید «مثل سایه، مثل آب» در جایزه‌های ادبی امروز هم به حق خود نمی‌رسید. اما همه اینها چیزی از ارزش این كتاب نمی‌كاهد. «مثل سایه، مثل آب» مجموعه‌ای است از 14 داستان كوتاه در 240 صفحه. نگارش این داستان‌ها از آذر 63 آغاز شده و تا شهریور 75 ادامه یافته است. یعنی كلباسی در طول 12 سال، فقط 14 داستانش را قابل چاپ دانسته است كه همین مسئله از وسواس بیش از حد او حكایت می‌كند. داستان‌های كلباسی كه به سادگی می‌توانند با داستان كوتاه‌هایی از نویسندگان بزرگ جهان، قیاس شوند، در فضایی بین وهم و واقعیت می‌گذرند و مخاطب را وارد فضایی می‌كند كه خاص این نویسنده است.

كلباسی از زمان چاپ «مثل سایه، مثل آب» تاكنون كتاب دیگری چاپ نكرده است و اگر قرار باشد هر 22 سال به انتشار كتابی بپردازد، باید منتظر بود تا مجموعه داستان بعدی‌اش در سال 4002 منتشر شود. این نویسنده، مانند دوست فقیدش،‌ هوشنگ گلشیری، اصفهانی است و در همین شهر زندگی می‌كند. همچنین باید به این نكته اشاره كرد كه كلباسی علاوه بر این دو مجموعه داستان، كتابی را هم ترجمه و منتشر كرده است با عنوان «ادبیات و سنت‌های كلاسیك به تئاتر یونان و روم به ادبیات غرب». این كتاب دو جلدی كه نوشته گیلبرت هایت است، در سال 1377 و با ترجمه مشترك كلباسی و مهین دانشور توسط نشر «آگاه» انتشار یافت. به جز اینها، كلباسی در این سال‌ها مقالات و ترجمه‌هایی را در نشریاتی مانند «آدینه»، «زنده رود»، «كارنامه» و ... به چاپ رسانده است. اما شاید خود كلباسی هم این را بداند كه هیچكدام از اینها جای خالی داستان‌هایش را پر نمی‌كند و خوانندگان كتاب «مثل سایه، مثل آب» مشتاقانه منتظر خواندن داستان‌های تازه كلباسی هستند.

روزنامه فرهنگ آشتی